(d.1825 / ö.1911)

On dokuzuncu yüzyıl Anadolu velilerindendir. Adı Hasan Hilmi olup, babası Abdullah Ümmi, dedesi Hasan Efendi'dir. 1240 (m.1825) yılında Kas­tamonu iline bağlı Azdavay ilçesinde doğdu. 1329 (m.1911) yılında İstanbul'da öldü. Kabri, Süleymaniye Camii bahçesindedir. İlk tahsilini memleketinde gördükten sonra İstanbul'a geldi. Devrin büyük âlimlerinden ilim tahsil etti. Tasavvuf bilgilerini Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevî Hazretleri'nden öğrendi. Uzun süre hizmetinde bulunduktan son­ra hilafet aldı. Hasan Hilmi Efendi 1863 yılında efendisi ve hocası Ahmed Ziyaeddin Efendi Hazretleri ile birlikte Hicaz'a gitti. Mekke ve Medine'de bir müddet kala­rak feyiz ve ruh enginliğinin doruğuna yükseldi. Ahmed Ziyaeddin Efendi Hazretleri'nin ikinci haccı ve üç yıl müddetle Mısır'da kaldığı sürece, hem en kıdemli halifesi hem de sırdaşı olarak Hasan Hilmi Efendi'yi yerine vekil bı­raktı. Efendisi bulunmadığı sürece onun talebelerine ders verip tasavvuf terbi­yelerini geliştirdi. Gümüşhanevî Hazretleri, Mısır dönüşünde talebelerini bir­birlerine muhabbetle bağlı görünce hepsini toplayıp: "Ey Hasan Hilmi Efendi, ey Şerif! Sizde letafet dolu feyiz gördüğümden, bütün kardeşlerimi sana ısmarladım" diyerek, Hasan Hilmi Efendi Hazretle­ri'ne verilen hilafetin, vekâletten asalete döndürüldüğünü ilan etti. Hasan Hilmi Efendi, bir müddet için efendisi Gümüşhanevî Hazretleri'nin izniyle irşad içini Geyve'ye gitti. Burada bir medrese yaptırarak hadis okuttu. Medresenin yanında yaptırdığı dergâhta taliplerine tasavvuf neşesi da­ğıttı. Bir müddet sonra şeyhi Gümüşhanevi Hazretleri'nin fazla yaşlanmış olması sebebiyle İstanbul'a davet edildi. Gümüşhanevî Hazretleri dergâhını sağ­lığında Hasan Hilmi Efendi Hazretleri'ne teslim etti. Müridlerinin ona tabi ol­malarım istedi. Ahmed Ziyaeddin Efendi Hazretleri'nin 1311 (m.1893) yılında vefatı üzerine bu görevi asıl olarak yürütmeye başladı. Mürşidinin vefatından sonra on sekiz yıl boyunca fiilen ders okutan ve irşad hizmetini sürdüren Hasan Hilmi Efendi, dergâhta hadis derslerini de ih­mal etmedi. Yılda iki defa "Râmuzu'l-Ehâdis" kitabını hatmetmeyi adet haline getirdi. Muhammed Zâhid Kevserî ve Ezineli Mehmed Hulusi Efendiler gibi yüzlerce talebeye icazet verdi. Hasan Hilmi Efendi Hazretleri, 1314 (m.1896) yılında yerine Safranbolulu İsmail Necati Efendi'yi vekil bırakarak hacca gitti. 18 gün Ravza-i Mutahhere'de riyazatta bulundu. Tekrar İstanbul'a döndü. Dergâh çalışmaları­na devam etti. Hayatı boyunca 56 halife yetiştiren Hasan Hilmi Efendi Hazretleri, yaş­lanıp irşad hizmetlerini yerine getiremez hale gelince yerine Safranbolulu İs­mail Necati Efendi'yi vekil tayin etti. 24 Safer 1329 (10 Şubat 1911) yılında bir perşembe günü İstanbul'da Hakk'ın rahmetine kavuştu. Orta boylu, aksakallı, açık kaşlı, ela gözlü, çekme burunlu, nuranî yüzlü bir zat idi. Açık renkli elbiseler giymeyi tercih ederdi.

Yüce Allah sırrını mukaddes ve mübarek kılsın.