(d.? / ö.?)

Anadolu'da yetişen büyük velilerdendir. Adı İsmail'dir. Kemal Ümmî lakabı ile meşhur olmuştur. On beşinci asrın başlarında Niğde'de doğdu. Do­ğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir. Kabri, Niğde ilinde Yenice mahallesindedir. Şeyh Muhammed Bahaüddin Erzincanî Hazretleri'nin halifelerindendir. Cemal-i Halvetî Hazretleri'nin akran ve dostudur. Adına yazılan bir menakıpnamede "Safi Sultan'dan el aldı" denilmektedir. Anadolu halkı kendi­sini çok sevdiği için, kabrinin bulunduğu Niğde'den başka Karaman, Manisa, Mudurnu ve yine Niğde Mevlevihaneleri'nde de makamları bulunmaktadır. Ömrünün çoğunu Niğde'de geçiren Ümmî Kemal Hazretleri, rivayete göre Bolu civarında da bulunmuştur. Pek çok insanı irşad etmiş ve saadete kavuşmalarına vesile olmuştur. Şiirleri içerik bakımından Yunus Emre'ninkine benzer. Daha çok aruz vezni ile kaside, gazel ve mesnevi gibi klasik nazım şekillerinde türbendir. Yazdığı ilahî ve gazeller Anadolu sınırlarını aşarak Kazan, Kırım, Taşkent ve Özbek Türkleri arasında da yayılmıştır. Bir defasında oğlu Sinan'a: "Oğul, eğer ilacın varsa, gel şu ayağımın üstüne bas. Göresin sen dahi vakit nicedir" dedi. Oğlu ayağına basınca, ayağını oynattı. Gözünden perde kalkıp Arş'ı seyretmeye başladı. Melekler semayı doldurmuş halde namaz kılıyorlarken gördü. Babasının bu kerametini görünce, onun büyük bir veli oldu­ğunu anlayıp, ayaklarına kapandı. Ondan feyiz alıp saadete kavuştu.

Yüce Allah sırrını mukaddes ve mübarek kılsın.