YAKUB AFVÎ EFENDİ HAZRETLERİ
(d.? / ö.1736)
Celvetiyye tarikatı şeyhlerinden fazilet sahibi bir zat olup, bu tarikatın şeyhlerinden Odabaşı şeyhi lakabı ile tanınmış Amasyalı Fenaî Mustafa Efendi'nin oğludur. İlim tahsilini, babası ile zamanın kemal sahibi âlimlerinden tamamladıktan sonra, Üsküdar'da, Çavuşderesi yakınında yaptırdığı Celvetiyye Dergâhı’nda ilim ve irfan neşretmekte olan Bilecikli Şeyh Osman Efendi'ye intisap ederek, mürşidinin himmetiyle sülûkünu tamamlamış ve daha sonra da ona damat olma şerefine ulaşmıştır. 1147 (m.1734) yılında, Üsküdar'da Cedid Valide Sultan ve arkasından Şeyhzâde Camii kürsü şeyhliklerine tayin olunduysa da bir müddet hizmet gördükten sonra her ikisinden de ayrılarak Celvetî Dergâhı’na dönmüş ve irşad hizmetlerini orada yürütmüştür. "Şeyh-i Rahil" terkibinin delaleti olan 1149 (m.1736) yılında vefat etmiş, vasiyeti üzerine İnâdiye'de, Karacaahmet'e giden caddenin sağ taraflınla, muhterem validesinin yanında defnolunmuştur. Eserleri:
Mesâbih Şerhi Mefâtih,
El-Vesîletü'l-Uzmâ li Hazret-i Nebiyyi'l-Müctebâ,
Necâtü't-Tefâsîr,
Lem'a-i Nûrâniyye,
El-Hakîkat Ale't-Tecelliyat,
Hülâsatü'l-Beyan fi Mezheb-i Nûman,
Kenzü'l-Vâizîn,
Hediyyetü'l-Vâiz,
Hediyyetü's-Sâlikîn,
Bir divan teşkil edecek kadar arifane yazılmış ilahileri vardır. İlahilerinden birinin giriş kısmı şöyledir:
Nider âşık hayâlâtı, cemâlinden münâcâtı,
Nider ma'şûk münâcâtı, tecellî eyle yâ Allah.
Yüce Allah sırrını mukaddes ve mübarek kılsın.