(d.1877 / ö.1951)

Tâhirü'l-Mevlevî olarak bilinen Mehmed Tâhir Efendi, 1294 (m.1877) yılında, İstanbul Aksaray Molla Güranî Mahallesi Mehter Sokağı üç numaralı evde dünyaya geldi. Babası, Hademe-i Hassa başçavuşu Saffet Bey, annesi ise Sultan Abdülaziz'in cariyelerinden Emine Emsal Hanım'dır. Tahsil hayatını, o günün bilinen ilimlerini tahsil ederek tamamladı. An­cak gördüğü bu tahsil onu doyurmaktan, maksadına ulaştırmaktan uzaktı. Onun için esas ilmî zenginliğini, Galata Mevlevihanesi Şeyhi Esad Dede Efendi, Fi­libe Muhammed Rasim Efendi, Şeyh Mustafa Tunusî ve Mehmed Akif Ersoy gibi önemli şahsiyetlerden özel dersler alarak temin etti. Tâhirü'l-Mevlevî Hazretleri, kendisine Farsça öğretip, Mesnevîhanlık icazeti aldığı Esad Dede Efendi'nin ve aile çevresinin etkisiyle 1894 yılında, Yenikapı Mevlevihanesi şeyhi Mehmed Celaleddin Dede Efendi'ye intisap etti. Böylece Mevlevi tarikatını girmiş oldu. Aynı yıl mürşidi ile hacca gitti. Dönüşte me'muriyet görevinden ayrılarak kendisini tarikat terbiyesine bıraktı. Resmî görevini bıraktıktan sonra geçimini temin için yayıncılığa başladı. Bu arada Mevlevîlik yolunda ilerlemek için çile görevini de yerine getirdi. İslam tarihi, edebiyat tarihi ve tasavvuf sahalarında yoğunlaşan çok sayı­da matbu ve gayr-i matbu eserlerinin büyük bir kısmını o yılların ürünü olarak ortaya koydu. Yetmiş dört yıllık ömrü, ilmî ve tasavvufî çalışmalarla geçti. Mesnevi tercüme ve şerhi, onun şaheserlerinin başında yer alır. 1370 (m.1951) yılında vefat etti. Cenazesi, Yenikapı Mevlevihanesi Hamuşân Mezarlığı'nda top­rağa verildi.