BOLULU HİMMET EFENDİ HAZRETLERİ
(d.? / ö.1683)
On yedinci yüzyıl Anadolu velilerindendir. Bolu’nun Gice köyünden Hacı Ali Merdan adlı bir zatın oğludur. Dökmeciler Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir. Doğum tarihi belli değildir. 1095 (m.1683) yılında İstanbul'da vefat etti. Kabri, Üsküdar'da Bezcizâde Efendi Türbesi'nde, hocasının yanında bulunmaktadır. Himmet Efendi, ilk tahsilini Bolu'da gördü. 1018 (m.1609) yılında İstanbul'a gelip tahsiline devam etti. Müderris olmaya hak kazandıysa da o tasavvuf yolunda ilerlemeyi tercih etti. Kime intisap edeceğini düşünerek yolda yürürken, Halvetiyye üstadlarından Hüsameddin Uşşâkî Hazretleri'ne rastladı. Onun kalbinden geçenleri keşfedip: "Oğlum Himmet! Aradığın bizdedir" buyurdu. Bunun üzerine Hüsameddin Uşşâkî Hazretleri'ne bağlanarak talebeleri arasında yer aldı. Uzun çalışmalardan sonra şeyhinden hilafet alıp memleketine döndü. Memleketinde Bayramiyye büyüklerinden Bolulu Ahmed Efendi ile sohbetlerde bulundu. Ayrıca ondan da sülukünu tamamlayıp hilafet aldı. Böylece Uşşakîlik ve Bayramîlik sırlarını birleştirdi. Başında Bayramiyye tacı olduğu halde İstanbul'a gitti. Bir gün şeyhi Hüsameddin Uşşâkî Hazretleri'yle karşılaştı. İlk mürşidine karşı mahcubiyet duyduysa da Hüsameddin Uşşâkî Hazretleri: "Oğlum Himmet! Bayramı tarikatında, bizim yolumuz da senin içtihadın olsun" buyurdu. Himmet Efendi bundan sonra Bayramı tarikatının Himmetiyye kolunun kurucusu kabul edildi. Bundan sonra Yenibahçe yakınında bulunan Nakkaşpaşa Camii bitişiğindeki dergâhta irşad hizmetlerini yürüttü. Birçok ehl-i dil yetişmesine vesile oldu. 1051 (m.1641) yılından itibaren Kasımpaşa Camii'nde vaazlarla başladı. Son zamanlarında kendisini tamamen dergâh hizmetlerine verdiyse de, gördüğü lüzum üzerine tekrar vaaz hizmetlerine devam etti. Bir vaaz sırasında coşkun bir eda ile söylediği şu dörtlüğü meşhurdur:
Azığın var mı yola gitmeye?
Döşeğin hazır mı varıp yatmaya?
Ejderler gibi dem çekip yutmaya,
Yerler ağzın açtı haberin var mı?
Bir başka dörtlüğü de şöyledir:
Ma'siyet yükünü aldın boynuna,
Hiç ölüm korkusu gelmez aynına,
Felek birkaç arşın bezi eğnine,
Yakasız don biçti haberin var mı?
Derviş Himmet senden evvel gelenler,
Kimisi kul, kimi sultan olanlar,
"Dünya benim mülküm" deyip yelenler,
Ecel camın içti haberin var mı?
Himmet Efendi, Bezcizâde Muhyiddin Efendi ile ilk şeyhi Hüsameddin Efendi'nin vefatı üzerine Üsküdar-Divitçiler Dergâhı postnişinliğine getirildi. Ayrıca cami vaazlarını da ihmal etmedi. Manzume-i Mi'râciyye, Tarîkatnâme ve Zübdetü'd-Dekâik adlı eserleri meşhurdur.
Yüce Allah sırrını mukaddes ve mübarek kılsın.