ALİ ÇELEBİ BİN HÜSEYİN İZNİKÎ HAZRETLERİ

İstanbul

(d.? / ö.1697)

Bu zat, çeşitli ilimlere vâkıf ve arif bir kimse idi. Şeyh Edebali Hazretleri'nin neslinden Vahyizâde'nin akrabalarındandır. Önce bir müddet Belgrad ve çevresinde babasından boşalan zeamet memurluğunu yürüttü. Daha sonra memleketine dönerek ilim tahsiline devam etti. III. Mehmed Han zamanında İstanbul'a gitti. Yazdığı değişik ilimlere dair eserleriyle âlimler arasında "Müellif-i Cedîd" (Yeni Yazar) unvanı ile meşhur oldu. Özellikle kimyaya dair eserleriyle büyük bir ilgi toplamıştır. Bayramiyye tarikatı melamîlerinden İdrisi Muhtefî diye meşhur olmuş olan Turhallı Hoca Ali Rumî'den hilafet almıştır. Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'yle karşılıklı yazdıkları mektuplardan Celvetiyye tarikatına da mensup olduğu anlaşılıyor. 1108 (m.1697) yılında vefat etti. İstanbul'da Eyüp Sultan yakınına defnedildi.

Eserleri:

Cevâhiru'l-Esrâr.

Semeratü'l-İrşad

Dürretü'l-Envâr fi Esrâri’l-Ahcâr,

Ed-Dürretü'l-Beyzâ fî Îksîri'l-Ahmer,

Mukaddimetü'l-Vâsi l,

Dîvanü’l-Hikme,

Keşfü'l-Esrâr ve Hetkü’l-Esrâr,

Es-Sirru'r-Rabbani fi'l-Cismâni ve'r-Rûhânî.

Mir'âtü's-Safâ. (Bu eser tasavvufla ilgilidir.)

Bu eserlerden bir kısmı kimyaya, diğer bir kısmı garîb ve hikmetli ilimle­re dairdir.