(d.1407 / ö.1458)

Osmanlı dönemi âlimlerinin meşhurlarındandır ve aynı zamanda bir veli­dir. Adı Hızır Çelebi b.Celaleddin'dir. Nasreddin Hoca Efendi'nin torunlarındandır. 810 (m.1407) yılında Eskişehir ilinin Sivrihisar ilçesinde dünyaya gel­di. 863 (m.1458) yılında İstanbul'da vefat etti. Kabri, Vefa ile Zeyrek arasın­da, Zeyrek Camii yakınındadır. Aklî ve naklî ilimleri Molla Yeğan'dan, kıraat ilmini İbn-i Cezerî'den tahsil etti. Kısa sürede icazet alıp Sivrihisar'da müderrisliğe başladı. Daha son­ra bu yerde kadı oldu. Sonra Bursa'ya gelip müderrislik hayatını burada sür­dürdü ve pek çok âlimin yetişmesini sağladı. Daha sonra tekrar kadılığa döndü ve İnegöl kadılığına tayin edildi. Buradan Edirne'ye geldi. Tekrar müderrislik hayatına başladı. Çok geçmeden Fatih'in dikkatini çeken Hızır Bey Çelebi, fetihten sonra ilk İstanbul kadısı olarak tayin edildi. Vefatına kadar bu görevde kaldı. O de­virde kadılık aynı zamanda belde başkanlığı idi. Bir kadı bulunduğu şehrin hem adlî işlerinin başı, hem de belediye başkanı idi. Bu bakımdan Fatih'in onu ilk İstanbul kadısı tayin etmesi çok anlamlıdır. Fatih'in, bir cami inşaatında kendisini kusurlu bulup, bir Hıristiyan mi­marın ellerini kestirmesi ve buna kadı Hızır Bey'in itiraz edip, Fatih'le birlikte mağduru muhakeme edip, Hıristiyan mimarı haklı çıkarması, onun ne derece otoriteye sahip bir kadı olduğunu ortaya koymaya yeter. Hızır Bey'in güzel ahlakı, zühd ve takvası da ilmi gibi yüksekti.

Yüce Allah sırrını mukaddes ve mübarek kılsın.