(d.1819 / ö.1880)

Gaziantep'te bulunan velilerdendir. Adı Abdullah, babasının adı Muhammed Efendi'dir. 1235 (m.1819) yılında Kilis'te doğdu. Babası Muhammed Efendi, Çekmeceli Camii'nde müderrislik yapardı. Soyu Taşkent bölgesinden hicret edip gelmiş, Kilis'te yerleşmiştir. Küçük yaşta anne ve babasını kaybeden Baytazzâde, bir komşusunun himayesinde büyümüş ve tahsilini yürütmüştür. Baytazzâde ilim tahsilinde iken Kilis ve havalisi, Mısır Hidivi Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Pa­şa tarafından işgal edildi. İşgal güçleri ile birlikte Mısır'a götürülen gençler arasında Abdullah Efendi de bulunuyordu. Abdullah Efendi Mısır'da iki yıl askerlik yaptı. Daha sonra Kölit adında bir Fransız'dan hekimlik ve biyoloji öğrendi. En zor karmaşık konuları kısa zamanda kavrayacak kadar akıllı, zeki ve çalışkandı. Baytazzâde Abdullah Efendi, elinde avucunda ne varsa, yoksul bir kadına sadaka olarak verdi. O gece rüyasında Peygamber Efendimiz'i gördü. Peygam­ber Efendimiz ona Mekke-i Mükerreme'ye gitmesini emretti. Askerliği henüz bitmemişti. Askerden kaçmanın cezası da ölümdü. Bütün bunları bilerek bir yolunu bulup Mekke'ye gitti. Orada Mevlana Muhammed Can Mekkî Hazretleri'ne talebe olmakla şereflendi. On yıl hizmetten sonra mürşidi tarafından halifelikle ödüllendirildi. Bu arada Abdullah Dehlevlî Hazretleri'nin ruhaniyetinden de faydalandı. Bundan sonra Muhammed Can Mekkî Hazretleri irşadda bulunması için onu memleketine gönderdi. O da Kilis'te Baytazzâde Tekkesi'ni yaptırdı. Bu tekkede irşad faaliyetlerini sürdürdü. Pek çok Allah dostu yetiştirdi. Baytazzâde Hazretleri, Allah aşkıyla şiirler de söyledi. Şiirlerini topladığı divan basılmamıştır. Şiirlerinde "Sermesi" ve "Hâlis" mahlaslarını kullanmış­tır. Ayrıca "Sıffîn Vak'ası" adlı bir tarihî eseriyle tıbba dair el yazması bir eseri olduğu bilinmekte ise de, eserin bulunduğu yer tespit edilememiştir. Şiirlerin­den bir örnek aşağıdadır:

Sâkî hele kalk, badeye bak, vakt-i seher bu.

Sen sâat-i dünyâyı bil ki, tezce geçer bu.

Gel fursatı fevt etme, bilip vakt-i ganimet

Çün ömrü bilin, ömrü gibi ömrü gider bu.

Ağlayu gelmezseniz, can ile bilmezseniz

Ölmeden ölmezseniz, hurda hiç olmazsanız,

Hayfa size hem bize ger bizi bilmezseniz

Sâkî hemen mey getir, bî-ğışş'u bi şey getir.

Baytazzâde Hacı Abdullah Efendi Hazretleri, 1297 (m.1880) yılında Ki­lis'te vefat etti. Kalabalık bir cemaat ile kılınan namazdan sonra tekkesinin içindeki aile mezarlığına defnedildi.

Yüce Allah sırrını mukaddes ve mübarek kılsın.